UITLEG
Bepaalde dingen in het leven snap ik niet. Ik snap bij voorbeeld niet dat mensen roken, terwijl OVERAL staat dat roken zó slecht is voor je gezondheid.
Ik snap bij voorbeeld niet dat mensen zich VOL eten, terwijl overal bekend is: iedere kilo te veel sjouw je iedere meter hijgend mee; iedere kilo te zwaar vergroot je kans op ziekte.
Ik snap niet ook dat mensen zich maar ‘druk, druk, druk maken’, terwijl ze heel precies weten dat dit niet goed is, noch voor hen zelf, noch voor hun omgeving.
Ik kon mijn ogen niet geloven toen ik de cijfers opzocht: er zijn in Nederland 1.9 miljoen mensen, die gebruiker zijn van kalmerings- en slaapmiddelen. 1.9 miljoen mensen! De bijwerkingen van deze producten zijn: vervlakking van het gevoelsleven, echte vreugde en echt verdriet worden niet meer beleefd. Deze mensen leven in de vlakke wereld, zonder echte emotie.
1.9 miljoen mensen! Haal daar de 4 miljoen 0 tot 20-jarigen van af, dan is in Nederland 15 % van de volwassenen gebruiker van deze slaap – en kalmeringsmiddelen.
Als ik het druk heb, dan ga ik fietsen. Over de lange asfaltdijk richting Naarden, Lelystad, Huizen en dan weer Laren. Een rondje van 40 kilometer. Waarom doe ik dat? Omdat ik dat ‘leuk’ vind? Ook. Omdat het ‘gezond’ is? Ook. Maar vooral: om mijn hoofd ‘leeg’ te fietsen.
Het zoeven van de banden over het asfalt, de wind door mijn haar, de rondgaande pedalen als Gandhi’s gebedsmolen: het fietsen maakt mij leeg. En tegelijk: vol. Vol van de gedachte: ik leef.
Innerlijke vrede moet je leren. De twee korte teksten van vandaag gaan daar over. De eerste tekst gaat over Jezus, die mensen aan het genezen is. Tientallen, honderden stumpers komen op hem af. Hij is druk, druk, geeft aandacht, heelt. Totdat er plotseling, onverwacht abrupt in onze tekst staat: ‘En Jezus ging de berg op om in de eenzaamheid te bidden’.
Dat ‘plotselinge’ lijkt misschien zelfzuchtig van hem. Immers: er staan rijen mensen in de wacht, die zijn hulp verwachten. En toch trekt Jezus zich terug ‘naar een eenzame plek’. Is het egoïsme? Dit regelmatig ‘ingaan in de stilte’ is een terugkerend patroon in zijn optreden: dat doet hij om weer dicht bij zichzelf te komen, dicht bij God en dicht bij zijn eigen kracht. Je gaat naar binnen om weer naar buiten te kunnen gaan.
Daar kunnen wij van leren.
Ik denk aan mijn oma Reina. Jaren is zij mantelzorger geweest voor haar man, mijn grootvader, die jaren leed aan een zwaar pijnlijke vorm van reuma. Ik was een kind, zag mijn oma zwoegen met dat grote lijf van haar man. En vroeg: ‘hoe houdt oma dat vol?’
Zij zei: ‘kijk Jan: daar is mijn stilte-stoel. Als ik het zwaar heb, dan neem ik plaats op mijn stilte-stoel, vouw mijn handen, sluit mijn ogen en zeg in mijzelf de woorden: ‘Mijn Herder is de Heer; niets zal mij ontbreken’. Ik zeg die woorden nèt zo vaak, totdat de rust indaalt in mijn hart. En dan weet ik: ‘niets zal mij ontbreken’.
Mijn grootmoeder ‘trainde’ zich in stilte, oefende zich in rust. Ik denk aan de uitspraak van William James (1842 – 1910): ‘Het is net zo belangrijk om je stilte – kracht te ontwikkelen als het belangrijk is om je daad – kracht te ontwikkelen’.
‘Stilte is de plek waarop alle elementen tezamen vallen’
Mijn brein werkt associatief. Vorige maand was ik in Clermont Ferrant. Daar staat de grote Michelin bandenfabriek, compleet met het schitterende Michelin banden-museum.
Ik bezocht dit autobandenmuseum en las bij de expositie over de goede eigenschappen, die banden moeten hebben: zij moeten weg-oneffenheden kunnen absorberen (1) en zij moeten weg-oneffenheden kunnen weerstaan (2).
Zo is het ook in ons leven: wij moeten niet alleen klappen op de levensweg kunnen weerstaan; wij moeten ook de klappen kunnen absorberen, d.w.z. door ons heen kunnen laten gaan, zonder dat zij blijven ‘hangen’ in ons binnenste. Het gaat enerzijds om afweren; anderzijds om door – laten – gaan.
De stilte is een plek van kracht en ontdekking. Hoe kun je dat zelf leren? De Benedictijner monniken kennen de zgn. Lectio Divina: dat is ‘de Goddelijke Lezing’ van Bijbelteksten.
Je neemt een korte Bijbeltekst, kijkt daar met concentratie naar, herhaalt die tekst keer op keer op keer. Totdat de tekst zich gaat ontsluiten en in je begint ‘te werken’. Op dat moment ‘opent’ de tekst zich, gaan in je hoofd nieuwe gedachten komen en ga je nieuwe dingen ‘zien’.
Probeer het maar eens met die bovengenoemde tekst uit Psalm 23: ‘de Heer is mijn Herder; niets zal mij ontbreken’. Ga eens wandelen, en doe tijdens het wandelen niets anders dan deze tekst ‘in – en uitademen’.
We moeten leren om in de stilte alleen te zijn met God. In die stilte worden wij door God vernieuwd en getransformeerd.
Om het met Sören Kierkegaard te zeggen: ‘Ik ontdekte dat ik minder en minder te zeggen had. Tot ik uiteindelijk stil werd en begon te luisteren. En in die stilte hoorde ik de stem van God’.
Of, met een tekst van de profeet Jesaja:
‘In rust en inkeer ligt jullie redding,
in stilheid en vertrouwen ligt jullie kracht.’
Denk hier eens over na.
Ik wens u een gezegende dag.
En een hele goede week!
ds. Jan Rinzema
TEKST
Het nieuws over hem verspreidde zich verder over Jezus’ genezingen, en grote mensenmassa’s verzamelden zich om naar hem te luisteren en zich van hun ziekten te laten genezen. Jezus zelf trok zich geregeld terug op eenzame plaatsen om er te bidden.
(Lucas 5 vers 15, 16)
‘In rust en inkeer ligt jullie redding,
in stilheid en vertrouwen ligt jullie kracht.’
(Jesaja 30 vers 15)
GEBED
God,
Nooit is het stil in ons leven,
Altijd lawaai, onrust, prikkels.
Zet ons stil.
Nooit is er rust in ons leven:
Altijd dingen die ‘moeten’:
Van onszelf: of van onze omgeving.
Zet ons stil.
Nooit is er evenwicht in ons bestaan:
Aan alle kanten wordt er aan ons getrokken,
Door anderen,
Maar ook door eigen onrust en verlangens.
Zet ons stil.
‘In stilheid en vertrouwen ligt jouw kracht’ is uw woord.
Wees ons dàt woord:
Schenk ons die stilheid
En dat vertrouwen.
In Jezus’ naam,
Amen.
Als je je abonneert op de Preek van de Week ontvang je deze elke zondagmorgen in je mail.